Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2010

Καλό ταξίδι...στο μαχητή των ιδεών...


Κώστας Αξελός, ο μεγάλος έλληνας στοχαστής, έφυγε χθές για το μεγάλο ταξίδι...
Πριν περίπου ένα χρόνο, Απρίλη του 2009, ξετύλιξε τις σκέψεις του στο Γιώργο Δουατζή σε μια μοναδική συνέντευξη για το περιοδικό "Κ"της Καθημερινής.

Ένας γοητευτικός έφηβος ογδόντα πέντε ετών, με μυαλό σπινθηροβόλο. Φωνή και προφορά, υποβλητικές. Η ανθρώπινη ζεστασιά διάχυτη. Το γέλιο αβίαστο. Μοναδική οξύνοια δεμένη με παιδική τρυφερότητα. Και όσο σου μιλάει, νιώθεις από τους τυχερούς εκείνους, που δέχτηκαν τα υψηλά ερεθίσματα «πετάγματος της σκέψης» από έναν από τους σημαντικότερους στοχαστές του αιώνα μας. Τον συνάντησα στη Θεσσαλονίκη, όπου η εκεί Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ τον αναγόρευσε πρόσφατα επίτιμο διδάκτορα. Ο λόγος του τελευταίου μεγάλου Ελληνα στοχαστή σε συνεπαίρνει, σε βοηθάει να ανελιχθείς σε άλλες σφαίρες, σε γεμίζει χαρά...

Είπε...

Από την εφηβεία είχα την εντύπωση ότι έπρεπε να πω αυτό που βλέπω.

Η εποχή μας έχει πέσει χαμηλά και η φιλοσοφία ζει το τέλος της. Μετά από αυτήν υπάρχει χώρος για μια ανοιχτή ποιητική σκέψη.

Οι ψυχικές δυνάμεις σπρώχνουν τη σκέψη. Το ψυχικό όμως, που γίνεται ψυχολογικό, είναι εμπόδιο. Παραδείγματος χάριν, ο ναρκισσισμός σαν το αποκορύφωμα του ψυχολογισμού είναι κάτι που όλα τα αναχαιτίζει, τα συρρικνώνει.

Ο άνθρωπος δεν είναι απομονωμένο ον. Δεν είναι ανεξάρτητος, είναι στοιχείο του κόσμου. Κάθε πράγμα θέλει να λεχθεί, να φανεί. Και η μετριότητα και η βλακεία. Και γι’ αυτό έχουν κι αυτά το χώρο τους.

Να μοχθήσουμε να σώσουμε το όνειρο αφού δεν μπορούμε να το πραγματοποιήσουμε…

Ο άνθρωπος φοβάται τη ζωή περισσότερο από το θάνατο. Τη ζωή που οδηγεί προς το τέλος νομίζω ότι φοβούνται οι άνθρωποι.

Υπάρχει κρίση πολιτισμού, κρίση στον ψυχισμό των ανθρώπων, η οποία εκδηλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο.

Μεγαλύτερος φόβος σας;

Το στέγνωμα της ψυχής και της σκέψης.

Η εξάρτηση από τους άλλους είναι αδυναμία;

Εχουμε αναγκαία εξάρτηση από τους άλλους ανθρώπους. Η εξάρτηση πάλι δημιουργεί τα κενά της. Εξάρτηση και μη εξάρτηση έχουν το αναγκαίο στοιχείο που είναι και θετικό και αρνητικό.

Αυτοδυναμία;

Δεν μπορεί να υπάρξει σε κανένα επίπεδο.

Η εικόνα που έχετε για τον εαυτό σας;

Ειλικρινά, δεν έχω μια ενιαία εικόνα του εαυτού μου. Οταν γνωρίζω ότι η τάδε σκέψη είναι σημαντική, τότε νομίζω ότι ίσως αυτό είναι περαστικό, λέω ότι προσπαθώ να τολμάω να σκέπτομαι, ενώ το μεγαλύτερο σύνολο των ανθρώπων σήμερα δεν σκέπτονται… Θα έλεγα, είναι πρισματική η εικόνα του εαυτού μου, όπου γυρίζουν διαρκώς όλα τα χρώματα, όπως στο καλειδοσκόπιο.

Η σύγχρονη Ελλάδα;

Είναι ένα πρόβλημα. Ούτε Ανατολή ούτε Δύση ούτε Ευρώπη ούτε Ασία. Βαδίζει προς την αναζήτηση μιας ενότητας, την οποία δεν βρίσκει εύκολα. Δεξιά και Αριστερά είναι φθαρμένες και δεν αναδύεται ένας δρόμος.

Πώς θα ανακαλύψουν οι Ελληνες πολιτικοί την «πραγματική πολιτική»;

Θα έπρεπε να ξεπεράσουν τον στενό πολιτικαντισμό. Είναι όμως αυτό δυνατό;

Είναι εφικτή η Δημοκρατία;

Η Δημοκρατία μένει ουτοπική, δηλαδή δεν έχει πουθενά τόπο να πραγματοποιηθεί. Το ίδιο της το νόημα μας ξεφεύγει.

Τι σας έχει δώσει η Ελλάδα;

Μια ζωική ορμή. Την επαφή με τα στοιχεία της, τη θάλασσα, τον αέρα, τη γη, τη φωτιά.

Τι σας έχει πάρει;

Δεν είχα ποτέ την προκατάληψη, ώστε να μπορέσει να μου την πάρει.

Για ποιον πολιτισμό θα μιλούσατε σήμερα;

Η εποχή μας είναι η εποχή του μυθολογικο-τεχνολογικού πολιτισμού που κρύβει το βαθύτερό του κίνητρο.

Με ποια εργαλεία θα μπορούσαμε να «εξανθρωπιστούμε»;

Με τα εργαλεία προχωρούμε, όπως λένε (προς τα πού;), αλλά αυτά δεν λύνουν το βασικό πρόβλημα της ύπαρξης της ανθρωπότητας, η οποία είναι εγκλωβισμένη στην τεράστια δύναμη που προέρχεται από τη συνάντηση της φύσης με την τεχνική.

Η μεγαλύτερη χαρά;

Οι συναντήσεις -στιγμιαίες και καίριες- με εκφάνσεις της φύσης, η δύναμη του έρωτα και της φιλίας που περιέχει τον έρωτα, οι σκέψεις που έρχονται σε μας.

Πώς θα νικηθεί ο φόβος;

Με τη συμφιλίωση μαζί του.

Ποια τρία πράγματα θα άξιζε να πιστέψουμε;

Η πίστη είναι υπόθεση θρησκευτική. Με την ποίηση και τη σκέψη ο άνθρωπος μπορεί να ανοιχτεί στη φύση, στην τεχνική και στο περιπλανώμενο παιχνίδι επάνω σε έναν ληξιπρόθεσμο πλανήτη.

Από πού να πιαστεί ο σύγχρονος άνθρωπος για να υπάρξει;
Με τι όπλα;

Χωρίς όπλα. Και χρησιμοποιώντας όλα τα όπλα. Το άνοιγμα δεν είναι κάτι το μυστηριώδες. Ας πάρουμε μια παρέα στην παραλία. Οι μεν φωτογραφίζουν τους δε. Θέλουν να τους οικειοποιηθούν, να τους αρχειοθετήσουν. Οι άλλοι φωτογραφίζουν τη θάλασσα, θέλουν να την ακινητοποιήσουν. Οι άλλοι λένε, τι ωραία που είναι, δες, δες τι ωραία που χτυπάει το κύμα. Ολα αυτά είναι μορφές ακινητοποίησης του χρόνου, του χώρου και όχι άνοιγμα στο χωροχρόνο. Ανοιγμα είναι να έκαναν μπάνιο, να χαίρονταν, να ζούσαν χωρίς αυτό το δες, δες…

Τι θα λέγατε σε έναν νέο φιλόσοφο;

Να ανοιχτεί στη σκέψη, στα κείμενα και στο κίνημα της σκέψης, στην ποίηση που διατρέχει κάθε τέχνη και να ζήσει και να πει αυτό που τον εμψυχώνει και τον συνθλίβει ατομικά και κοινωνικά.

Τι θα λέγατε σε έναν έφηβο;

Να κρατήσει, όσο γίνεται, έναν παλμό και στη λεγόμενη ώριμη ηλικία.

Τι θα νέκρωνε τη σκέψη μας;

Η έλλειψη του παιχνιδιού.

Το μεγαλύτερο όραμα;

Το όραμα της συνάντησης της σκέψης και του κόσμου και η παραδοχή του φευγαλέου. Η παραδοχή της φανέρωσης και της ταυτόχρονης απόσυρσης, όσο γίνεται πιο γαλήνια.

Επικυρίαρχη η τεχνική;

Σήμερα φαίνεται ότι είναι το κυρίαρχο στοιχείο. Υπάρχει έως και μια τεχνική των φαντασιώσεων. Ο κινηματογράφος, η ίδια μας η ζωή είναι μια μορφή τεχνικής. Είναι σαν αυτό που ακούω από τους φοιτητές, να λένε «έκανα έρωτα» χρησιμοποιώντας τη λέξη «κάνω» σαν να έκαναν ένα σκαμνί ως μαραγκοί…

Ο θάνατος;

Διατρέχει όλη τη ζωή, είναι το οριστικό τέλος της και διατηρεί τα ίχνη της ζωής του θανόντος, που κι αυτά θα εξαφανιστούν κάποτε.

Τον φοβάστε;

Δεν υπάρχει για μένα ο φόβος του θανάτου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θέλω να πεθάνω αύριο. Ο θάνατος είναι ο καλύτερος φίλος και ο χειρότερος εχθρός, γιατί βάζει ένα τέρμα στην περιπέτεια που λέγεται ζωή. Αλλά είναι αυτός που δίνει νόημα σε κάθε πράγμα.

Καλό ταξίδι στο μαχητή των ιδεών...

Οι σκέψεις που έρχονται σε μας...είναι χαρά...

Ας χαιρόμαστε τις συναντήσεις των σκέψεών μας...και στη μπλογκογειτονιά!

Καλό Σαββατοκύριακο φίλοι μου!

Πηγή: Περιοδικό «Κ»
(Αποσπάματα συνέντευξης στον ποιητή Γιώργο Δουατζή)

33 σχόλια:

ξωτικό είπε...

"Να μοχθήσουμε να σώσουμε το όνειρο..."

Σ'ευχαριστώ !

efhbos είπε...

ΠΩ...Με εστειλε...Πραγματικα...
Αυτον τον διαλογο πρεπει να τον διαβασω πολλες φορες ακομα...!!

logia είπε...

το στέγνωμα της ψυχής και της σκέψης ο μεγαλύτερος φόβος...

ΑΝΘΗ είπε...

Καλημέρα 50fm και καλό Σαββατοκύριακο!

Πραγματικά, σημαντική μορφή των γραμμάτων ταξιδεύει στο όνειρο της αθανασίας!
"Το στέγνωμα της ψυχής και της σκέψης" είναι χρέος μας να μην το κάνουμε όχι μόνο στους εαυτούς μας, αλλά και σε μια τέτοια ψυχή!

55fm είπε...

Ξωτικό μου,να είσαι καλά!
Ας μοχθήσουμε...
Φιλιά

55fm είπε...

Έφηβε μου,χαίρομαι το ενδιαφέρον σου
για το μεγάλο Έλληνα στοχαστή Κώστα Αξελό.
Θεωρώ ότι πρέπει να τον διαβάσεις...
Καλημέρα

55fm είπε...

ksipnistere,ευχαριστώ για την ενημέρωση.Καλή επιτυχία!

55fm είπε...

Νέλλη μου,τόσο απλό , τόσο σοφό,και τόσο δύσκολο!
Αυτή είναι η ουσία, για αυτό πρέπει να προσπαθούμε...
Φιλιά
Καλημέρα

55fm είπε...

Ανθή μου,καλημέρα!
Είναι έτσι όπως τα λες...
Είναι χρέος μας...
Σε φιλώ καλή μου

ANAZHTHΣH είπε...

Καλημέρα!
Με γύρισες στα φοιτητικά μου χρόνια,ατελείωτες συζητήσεις με την φίλη μου για τον Αξελό...
Ας προάγονται οι σκέψεις και οι πιο όμορφες απ΄αυτές ας γίνονται και πράξη.
Φιλιά!

I είπε...

Καθηλωτική, άλλα και γονιμοποιός, η σκέψη του Αξελού.
Μακάρι να γίνει το εφαλτήριο, για μιά αλλαγή πορείας της σκέψης μας σε μονοπάτια ουσίας, αυτογνωσίας και αυθεντικότητας...

Chara Naoum είπε...

Εξαιρετική συνέντευξη...Ανατριχιαστική...
Ένα ζεστό αντίο σε μια αθάνατη μορφή...

Καλησπέρα, Όλγα μου.

Ανώνυμος είπε...

50 fm κι εγώ έχω θέμα με αφορμή τον Αξελό και θυμάμαι ότι όταν έγραψα για τον Αρκά είχες πει ότι κι εσύ ετοίμαζες μια σχετική ανάρτηση. Παράξενος συγχρονισμός!
Τώρα για τον Αξελό τί να πω! Το είχε πει και ο ίδιος και ίσχυε, πόσο μάλλον τώρα που δεν υπάρχει ότι: "Η εποχή μας έχει πέσει χαμηλά και η φιλοσοφία ζει το τέλος της." Τουλάχιστον..."Μετά από αυτήν υπάρχει χώρος για μια ανοιχτή ποιητική σκέψη."
Καλό σου απόγευμα.

IZA είπε...

`Ολγα μου, ντρέπομαι που το λέω, μα δεν έχω διαβάσει βιβλία του μεγάλου μας στοχαστή. Απόλαυσα πολύ τη συνέντευξη κι αισθάνθηκα ένα κενό που πρέπει να το αναπληρώσω μελετώντας καλύτερα το έργο. Είμαι σίγουρη ότι έχει να μου προσφέρει πολλά στον τρόπο που βλέπω τη ζωή. Αντίο Κώστα Αξελέ και σ' ευχαριστούμε.

Dinos-Art είπε...

Φεύγουν σεμνά και αθόρυβα οι τελευταίοι μεγάλοι, μένει το μεγάλο έργο τους, που δεν έχει προβληθεί όπως θά'πρεπε.
Μεγάλο προσόν η σεμνότητα.
Χθες δέχθηκα ένα τηλεφώνημα από φίλο, που επικοινωνούσαμε αραιά και που, να με ευχαριστήσει για το τελευταίο βιβλιαράκι μου που του ταχυδρόμησα. Του άρεσε ιδιαίτερα το πεζό "Προς επταπύργιον".
"Τα περιγράφεις έτσι όπως ακριβώς είναι", μου είπε.
"Το έχεις επισκευθεί και συ;", τον ρώτησα.
Κόμπιασε και μου λέει "κατά κάποιο τρόπο το έζησα".
"Δηλαδή;
Ξανά κόμπος, "θυμάσαι τη Δημοκρατική Άμυνα επί χούντας;"
Να μην τα πολυλογώ, ξομολογώντας τον έμαθα ότι ήταν στην ομάδα Νέστορα, Πύρζα, Σιπιτάνου, Ζάνα και άλλων, που επι χούντας καταδικάστηκαν από το έκτακτο στρατοδικείο, ο συγκεκριμένος 5,5 χρόνια κι έμεινε κλεισμένος τα τέσσερα. Μου έκανε εντύπωση η σεμνότητα του ανθρώπου, γνωριζόμαστε και επικοινωνούμε τόσα χρόνια, αλλά ούτε μια φορά δεν πρόβαλε το προσωπικό του αυτό θέμα. Άλλοι....
Σεμνότητα λοιπόν, προσόν που είναι είδος σε ανεπάρκεια στους καιρούς που ζούμε.
Καλό βράδυ Όλγα.

55fm είπε...

Αναζήτηση,ωραία χρόνια!
έχω ρήξει τα ξενύχτια με συζητήσεις/αναλύσεις!
Το ζητούμενο αυτό είναι, να μη μένουμε στη θεωρία...να προχωράμε και σε όμορφες πράξεις!
Σε φιλώ!

55fm είπε...

Παυσικραίπαλος,καλωσήρθες ανιψούλι μου καλέ!
Μακάρι να συμβαίνει πιο συχνά, αυτό που τόσο όμορφα περιγράφεις!
Να μου φιλήσεις την ανιψούλα μου τη χρονοστιβαδούλα μου!
Χάρηκα που πέρασες από τα μέρη μου!
Καλό βράδυ

55fm είπε...

Χαρά μου,απλός ,σεμνός και σπουδαίος!
Να είσαι καλά τρυφερό πλάσμα!
Φιλιά πολλά

55fm είπε...

Χρωματιστή μου,τα μεγάλα πνεύματα συναντώνται!
Καταπληκτικές συμπτώσεις!
Τα είπε όλα ο Αξελός,απλά και κατανοητά!
Φιλάκια καλή μου
Καλό βράδυ

55fm είπε...

Ιζα μου,τι να πρωτοπρολάβεις;
Έχεις διαβάσει και έχεις διαβάσει...
Ποτέ δεν είναι αργά!
Μη νομίζεις και εγώ έχω ένα πρόβλημα,αν περάσει καιρός ψιλοξεχνάω τι έχω διαβάσει...
Ας μην το κάνω θέμα!
Φιλάκια πολλά
Καλό βράδυ
Χαθήκαμε...

55fm είπε...

Ντίνο μου,μεγάλο προσόν η σεμνότητα και τόσο σπάνιο στην εποχή μας!
Συγκινητική η ιστορία του φίλου σου.
Διακριτικός ακόμα και με τον ευατό του!
Το βιβλιαράκι σου,είναι εξαιρετικό!
Μου άρεσε και το μέγεθος,χώρεσε τόσα πολλά...
Όσο για την προβολή σημαντικών ανθρώπων, αφήνει η "Μενεγακειάδα εποχή"χώρο για τέτοια;
Σε φιλώ
Καλό βράδυ

IonnKorr είπε...

Όλγα φίλη μου

Συμφωνώ με την Ίζα. Και εγώ ντρέπομαι που το λέω, μα δεν έχω διαβάσει βιβλία του (copy-paste, περίμενα να το γράψει κάποιος άλλος για να το επαναλάβω ώστε να γλυτώσω κάμποση άσκοπη πληκτρολόγηση!)

Δεν ντρέπομαι όμως να σου αφήσω την καλησπέρα μου.

Un par de neuronas... είπε...

Α, ναι. Καλά που μας άφησε το έργο του. Τον έχω διαβάσει πολύ για να γράψω την δέυτερη διδακτορική μου σε σχέση με τον Ηράκλειτο. Ευτυχός το πανεπιστήμιο Παντειον είχε πολλά έργα του και τα βρήκα ευκολα.
Φιλάκια, φίλη μου.

55fm είπε...

Iοnnkorr,συμφωνείς με έναν θαυμάσιο άνθρωπο την ΙΖΑ μας!
Η ειλικρίνειά σου με σκλαβώνει!
Η καλησπέρα σου με χαροποιεί!
Είσαι φίλος!
Καλό βράδυ

55fm είπε...

Βερόνικα με έχεις τρελάνει!
έχεις διαβάσει και γνωρίζεις περισσότερα και από εμας τους Έλληνες,για τους Έλληνες!
Υποκλίνομαι σε σένα!
Εδώ στην Ελλάδα πάντα στα ψιλά περνάνε τέτοια Θέματα!
Και θλίβομαι...
Φιλάκια φίλη μου, από τη βροχερή Ηλιούπολη!

JK O SΚΡΟΥΤΖΑΚΟS είπε...

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ!!ΕΦΥΓΕ ΣΕΜΝΑ ΟΠΩΣ ΗΡΘΕ Ο ΜΑΧΗΤΗΣ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ

ΚΑΛΕΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΝΑ ΕΧΕΙΣ.ΠΕΡΑΣΕ ΑΝ ΘΕΛΕΙΣ ΝΑ ΓΡΑΨΕΙΣ ΓΙΑΤΙ ΕΧΕΙΣ ΑΥΤΟ ΤΟ ΑVATAR ΣΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΣΟΥ.ΚΑΛΟ ΒΡΑΔΥ.

55fm είπε...

Γειά σου Σκρουτζάκο!
Καλή βδομάδα!
Ναι,καλό του ταξίδι...
Θα περάσω από τα λημέρια σου τα χαρούμενα!

I είπε...

Νά 'σαι καλά θειούλα!!!
Θα τση τα δώκω τα φιλιά της ανηψούλας σου!
Καλή εβδομαδα!!!

55fm είπε...

Ε...ανιψούλι Παισικραίπαλε,θέλω να σας ανταμώσω κάποια στιγμή!
Σε ευχαριστώ!
Καλή βδομάδα!

Un par de neuronas... είπε...

Θυμάσε ένα τραγούδι που λέει, "να υπάρχεις μόνο για να σ 'αγαπώ" ... Αυτή είναι η μεγαλύτερη περιγραφή της αγάπης που ποτέ έχω ακούσει. Τα πιο ρομαντικά λόγια ...

"Existes sólo para que yo te ame"

φιλιά σε εκατοντάδες.

55fm είπε...

Kαταπληκτικό!
Βερόνικα, σε φιλώ και σε ευχαριστώ!

I είπε...

Καλή μου θειούλα συγγνώμη που σου απαντάω μόλις τώρα στην ευγενική σου πρόθεση να συναντηθούμε (κάτι που είναι, βέβαια, και δική μας επιθυμία), άλλα ενώ είδα στο ινμπόξ μου την απάντησή σου, δεν απάντησα -προφανώς- εγκαίρως, με αποτέλεσμα να το ξεχάσω και να το θυμηθώ μόλις σήμερα...!
Αυτήν την εποχή είναι λίγο δύσκολο, άλλα θα συναντηθούμε σίγουρα κάποια στιγμή, "θείες" κι "ανηψάκια", "μανούλες" και "παιδάκια"... ;^))
Κι αν χανόμαστε, εδώ τριγύρω είμαστε...!
Τα λέμεεεε!
Με αγάπη,
Ανήψι

55fm είπε...

Παυσικραίπαλος,δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα για την απάντηση.
Καταλαβαίνω πολύ καλά και έχω υπομονή!
Η σκέψη μου και η αγάπη μου σας συνοδεύει!